Trofie

Trofie is een maat voor de opbouw van organische stoffen in een water. Het is afgeleid van het Griekse woord trofe, wat voeding betekent.

Geschiedenis

In de jaren '20 van de 20^ste eeuw hebben de onderzoekers Naumann en Thienemann voor het eerst een indeling gemaakt van wateren aan de hand van de primaire productie (de productie van organisch materiaal door planten). Zij onderscheidden eutrofe en oligotrofe wateren, waarbij oligotroof staat voor voedselarm en eutroof voor voedselrijk. Deze indeling is in principe nog niet veranderd, alleen is de verdeling verfijnd met een tussenwaarde mesotroof en is hypertroof als een aanduiding voor een hoge graad van opbouw toegevoegd

Het trofiesysteem

Planten hebben voor de opbouw van hun lichaam in principe vier dingen nodig: licht, koolzuurgas, water en een aantal voedingsstoffen. Van hieruit kunnen zij via de fotosynthese organische stoffen maken. Voor het bepalen van de trofiegraad is het dan ook van belang om de productie van organisch materiaal door planten, de zogenaamde primaire productie, te bepalen. Nu is het bepalen van de primaire productie in water een zeer lastig karwei. Door allerlei interacties tussen de planten (waaronder de eencellige algen) en de rest van het omringende ecosysteem is het moeilijk om de toename van plantenmateriaal direct in het water zelf te meten. Herbivoren in de vorm van zoöplankton grazen bijvoorbeeld voortdurend plantenmateriaal weg, dat dus wel is gevormd maar niet in de meting terug zal komen.

Een veel gebruikte methode is daarom het bepalen van de hoeveelheden plantenvoeding die aanwezig is. De twee belangrijkste voedingsstoffen zijn stikstof in de vorm van nitraten en fosfor in de vorm van fosfaten. De trofiegraad wordt vastgesteld aan de hand van de gevonden concentraties van deze stoffen. De gedachte hierachter is dat hoge concentraties voedingsstoffen de mogelijkheid geven tot veel plantengroei. Denk van het besmesten van de akkers door de boeren. Als er weinig voedingsstoffen in het water aanwezig zijn, dan zullen deze snel uitgeput zijn en stopt de groei van de planten. Dit is het geval in een oligotroof water. Een verhoging van de concentraties voedingsstoffen zorgt ervoor dat de planten meer kunnen produceren en het water verandert via mesotroof naar eutroof en eventueel naar hypertroof. Men noemt dit verschijnsel dan ook wel het eutrofiëren van het water.

De grens tussen oligotroof, mesotroof en eutroof is niet goed te bepalen. Er worden in het EBEO-systeem voor de Kaderrrichtlijn Water per watertype grenzen gegeven. Zie daarvoor de site van de STOWA.

Als het water eutrofieert, dan wordt er meer plantenmateriaal gevormd. Dat betekent dat er meer organisch materiaal in de vorm van planten in het water terecht komt. Het toenemen van het organische materiaal wordt besproken onder het kopje 'saprobie' van deze site. Hiermee zijn trofie en saprobie dan ook gekoppeld. Voor het bepalen van de trofiegraad wordt niet specifiek gebruik gemaakt van indicatorsoorten. Door de koppeling tussen trofie en saprobie is het wel mogelijk de indicatorsoorten van het saprobiesysteem te gebruiken.